Welke koelsystemen zijn er?

Directe koeling: het buitenboord koelwater stroomt direct door de koelwaterruimtes van de motor. dit type koeling kom je vooral bij oude 1 en 2 cilinder motoren tegen uit de jaren 70.

Direct gekoelde motor. (1 Afsluiter, 2 wierpot, 3 impellerpomp, 4 motor, 5 keerkoppeling, 6 uitlaadsysteem.

Voor- en nadelen directe koeling.

Voordelen:

Eenvoudige installatie en dus ook een goedkopere motorinstallatie.

Nadelen:

De motor komt niet op de gebruikelijke werktemperatuur van 80 tot 90 graden (Celsius).
De werktemperatuur moet beneden de 60 graden gehouden worden, anders ontstaat er veel neerslag (kalk, zout, ketelsteen) in de koelruimte van de motor.
Doordat buitenwater door het motorblok stroomt, zal het inwendige van de motor worden blootgesteld aan roestvorming en de koelruimten kunnen zich vullen met bezinksel (zand/modder).
Door de lagere werktemperatuur zal het slijtageproces sneller verlopen.
Voor de aanvoer van het buitenwater is een impellerpomp nodig, de impeller is onderhevig aan slijtage en mag niet langer dan 30 seconden zonder water draaien. Wanneer deze langer zonder water draait, wordt de impeller te heet en zal verbranden.
Impellers moeten periodiek gecontroleerd en eventueel vervangen worden.

Kim/Kiel/Vlak of Beunkoeling: Ook wel “gesloten” koeling. De koelvloeistof stroomt door de koelwaterruimtes van de motor, daarna stroomt deze koelvloeistof door een buis onder het schip of door de kiel of een bundel pijpen die door contact met het buitenboord water wordt gekoeld.

Koeling doormiddel van buizen onder de romp. (1 Buizen systeem, 2 waaierpomp, 3 motor, 4 droge uitlaad, 5 keerkoppeling.

Voor- en nadelen kimkoeling.

Voordelen:
Betrouwbare installatie. Als de V-snaar breekt, gaat meestal het dynamolampje branden en heb je nog een paar minuten om te stoppen of te ankeren (de V-snaar drijft de koelwaterpomp en de dynamo aan).
Bij gebruik van de juiste koelvloeistof is vorstschade uitgesloten (er kan dus ook in de winter gevaren worden) en wordt het koelsysteem beschermd tegen roestvorming. De warme koelvloeistof kan gebruikt worden voor het verwarmen van de boiler en de evt. CV aan boord.

Nadelen:
Dit systeem heeft vaak een droge uitlaat, wat brandgevaarlijk kan zijn.
Dit kan opgelost worden door het aanbrengen van een extra koelwaterpomp die water in de uitlaat injecteert.
Het uitlaatspruitstuk wordt niet optimaal gekoeld. Het uitlaatspruitstuk is vaak ook expansietank, hier wordt het warme koelwater uit de motor verder verwarmd (vaak tot kooktemperatuur) waardoor koelwater uitgespuugd wordt.
De smeerolie van de keerkoppeling en de motor worden niet optimaal gekoeld door de warme koelvloeistof.
Bij uitwendige koelpijpen of koelvlakken kan de koelcapaciteit te klein worden als gevolg van aangroei en/of dikke verflagen. De motor wordt dan te warm met alle gevolgen van dien.

Indirecte koeling: Ook wel gescheiden koelsysteem. Hetzelfde als bij kimkoeling, alleen wordt het buitenboordwater (dat de koelvloeistof koelt) door middel van een extra pomp door de warmtewisselaar gepompt. Dit systeem zit op de meeste moderne motoren.

Indirect gekoelde motor: (1 Afsluiter, 2 wierpot, 3 impellerpomp, 4 waaierpomp pomp koelvloeistof, 5 motor, 6 keerkoppeling, 7 natte uitlaatsysteem.

Voor- en nadelen interkoeling.

Voordelen:
Het buitenwater kan de uitlaat koelen (natte uitlaat). De uitlaatslang met waterlock is eenvoudig zelf te installeren.
Het buitenwater kan de smeerolie van de motor en de keerkoppeling goed koelen. Hierdoor hebben oude versleten motoren vaak iets meer oliedruk.
De warme koelvloeistof kan gebruikt worden voor het verwarmen van de boiler en de eventuele CV aan boord.

Nadelen:
Gecompliceerd door de extra koelwaterpomp. Duurder door de warmtewisselaar en impellerpomp (noodzakelijk voor het aanzuigen van het buitenboordwater). Bij gebruik van de juiste koelvloeistof is vorstschade aan het motorblok echter wel uitgesloten en wordt het interne koelsysteem beschermd tegen roestvorming.
‘s Winters moeten de warmtewisselaar en buitenboord koelwaterpomp wel afgetapt worden.

Luchtkoeling; Hier komt geen koelvloeistof aan te pas. Een grote ventilator blaast lucht direct tegen de motor.

Voor- en nadelen luchtkoeling.

Voordelen:
Eenvoudig en betrouwbaar. Geen kans op vorstschade. Er kan zowel in de zomer als in de winter gevaren worden.
Nooit verstopte koelwaterfilters in modderige sloten.

Nadelen:
Veel lawaai. Veel warmteontwikkeling in de motorkamer. Er moet dus goed geventileerd worden.
Bij geringe olielekkage wordt de hele motorkamer smerig.

Hoe kan je koelproblemen voorkomen.

1. Zorg dat u uw koelsysteem kent. Volg de leidingen, kijk waar de inlaatafsluiter (controleer ook wat de open en gesloten stand is) en het wierfilter zich bevinden.
2. Controleer bij koude motor het niveau van de expansie tank.
3. Controleer direct na de start (bij natte uitlaat) of er water uit de uitlaat stroomt.
4. Controleer of de temperatuurmeter goed werkt en of deze altijd dezelfde temperatuur aanwijst.
5. Kijk eens naar de motor als u lang volle kracht vaart.
6. Vaar nooit door als u twijfelt aan het goed functioneren van het koelsysteem.

Bij koelproblemen kan de motor te warm worden, waardoor de cilinderkop krom trekt en gaat lekken. De problemen worden dan steeds erger.
Vaar dus nooit te lang door met koelproblemen en laat er een expert naar kijken!

Negeer geen alarmen en maak er een routine van om dagelijks voor het varen en direct na het varen de motor te controleren. Een beginnend probleem is beter op te lossen dan wanneer dit al langer speelt!

Hoe kan je een niet werkend koelsysteem herkennen?

Het is mogelijk om een niet werkend koelwatersysteem te herkenen voordat het temperatuuralarm van de motor afgaat. Bij een koelsysteem gaat meestal het water door de uitlaat en als er door bijvoorbeeld een verstopping, kapotte koelwaterpomp of een dichte afsluiter er geen koelwater door de uitlaat gaat zal er een dof geluid uit de uitlaat komen. Zodra blijkt dat het koelsysteem niet werkt moet de motor zo snel mogelijk worden uitgeschakeld en als dit niet mogelijk is zo min mogelijk gas geven om naar de kant te komen indien je in een rivier of kanaal zit.

Bij een direct gekoelde motor is het aan te reden om het koelsysteem om de paar jaar te reinigen met een motorontkalker / reiniger zoals in de link.